بیماریهای رایج در خانه سالمندان

اگر چه پرسنل خانه سالمندان و مراکز مراقبتی تمام سعی خود را در جهت حفظ بهداشت آن می کنند، اما بدلیل اینکه تعداد افراد ساکن در آن زیاد بوده و بدلیل سن بالا سیستم ایمنی ضعیفی نیز دارند، لازم است تا با بیماریهای رایج در خانه سالمندان آشنا باشیم.

سیستم ایمنی افراد در این سن ضعیفتر خواهد شد، همچنین عملکرد فیزیولوژیک نیز به هم می‌خورد؛ به عنوان مثال دستگاه گردش خون ضعیف عمل می‌کند و مراقبت‌های بهداشتی هم ممکن است به خوبی انجام نگیرد. تمامی این موارد سلامت سالمند را تهدید می‌کنند.

سالمندان به دلیل سن بالا به توجه و مراقبت زیادی نیاز دارند و کوتاهی در این زمینه می‌تواند تاثیر زیادی در شیوع بیماری‌های عفونی و گسترش آن بین جمعیت سالمندان داشته باشد.

شناخت این بیماری‌ها و راهنمایی درباره آنها می‌تواند هم کمکی برای پرستارانی که از سالمندان مراقبت می‌کنند باشد و هم برای خود سالمند و خانواده او تا بتوانند در صورت بروز عارضه مشکوک به موقع اقدام کنند.

در ادامه این مطلب به بیماری‌هایی می‌پردازیم که در سالمندانی که کنار خانواده زندگی می‌کنند نیز دیده می‌شود ولی در خانه سالمندان شیوع بیشتری دارد.

۱- عفونت‌های ادراری

یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در  سالمندان بویژه خانم های سالمند چه آنهایی که در مراکز نگهداری زندگی می‌کنند و چه آنهایی که منزل شخصی دارند، عفونت دستگاه ادراری است.

عفونت‌های باکتریایی بدون علامت در خانه سالمندان حدود ۸-۷ درصد است، اما نکته مهم این است که عفونت باکتریایی بدون علامت سیستم ادراری به درمان خاصی نیاز ندارد و بیمار تنها باید تحت‌نظر قرار گیرد.اما  در صورتی که عفونت با علائمی مانند سوزش و تکرر ادرار و تغییر در رنگ و بوی ادرار و تب و لرز شدید همراه شود، درمان نیز آغاز خواهدشد.

عفونت ادراری به ۲ شکل سیستیت یا عفونت مثانه و پیلونفریت یا عفونت کلیه و مجاری ادراری بروز ‌می‌کند. همچنین ممکن است سالمندان به دلیل نداشتن کنترل ادراری از سوند فولی استفاده کنند. تعویض نکردن به موقع سوند فولی و رعایت نکردن بهداشت هم می‌تواند باعث عفونت ادراری شود.

عفونت‌های ادراری گاهی باعث می‌شوند سالمند در بیمارستان بستری شود. نکته مهم دیگر این است که شاید سالمندان علائم مبهمی در این موارد داشته باشند که وظیفه پزشک سالمندان و پرستار دوره دیده در امور سالمندان است که مشکل را تشخیص دهند و زودتر نسبت به آن اقدام کنند.

۲- پنومونی (ذات‌الریه)

یکی دیگر از بیماریهای رایج در خانه سالمندان پنومونی یا سینه پهلو میباشد که نوعی عفونت است که سلامت سالمندان را در سرای سالمندان تهدید می‌کند.

میزان شیوع پنومونی در افراد بالای ۷۰ سال تقریبا ۵۰ برابر افرادی است که در سن جوانی قرار دارند. باید علائم این بیماری را شناخت تا بتوان هرچه سریعتر سالمند را از دیگران جدا کرد و به بیمارستان منتقل کرد تا از شیوع آن جلوگیری شود.

علایم پنومونی ( ذات الریه ) :

• تب
• خلط
• سرفه
• درد در قفسه سینه
• تنگی نفس پیشرونده

۳- سل

یکی از بیماری‌های شایع عفونی در سالمندان سل ریوی می‌باشد .نشانه‌های بیماری سل مشابه عفونت‌های ریوی است. سالمندان معمولا از همان دوران جوانی به این بیماری مبتلا می‌شوند اما از آنجا که سیستم دفاعی یک فرد جوان قادر به محصور کردن میکروب سل در بدن می‌باشد ، زمانی که این افراد به ۶۵ سالگی می‌رسند به دلیل تضعیف سیستم دفاعی بدن ، عفونت پنهان دوباره فعال می‌شود و علائم بیماری سل بروز پیدا می‌کند.

در صورت بروز علائم سل در سرای سالمندان کلیه افرادی که با بیمار در تماس بوده اند باید از نظر بیماری سل آزمایش شوند زیرا بیمار در عرض یک ماه می‌تواند ۵ تا ۱۰ نفر را به این بیماری آلوده کند.

از جمله مهمترین علائم بیماری سل می‌توان به بی اشتهایی ، تعریق شبانه، کاهش وزن ، رنگ پریدگی و سرفه های خشک اشاره کرد که بعد‌ها ممکن است به خلط معمولی یا خونی تبدیل شود. چنانچه سالمندی بیش از ۴ هفته سرفه بدون علت داشته باشد ، باید از او عکس قفسه سینه و تست یل گرفته شود. افراد مبتلا به سل باید در اتاق ایزوله بیمارستان بستری شوند ، بعد از ۱۵ روز که خاصیت بیماری زایی این بیماری از بین رفتن بیمار می‌تواند به مکان قبلی خود برگردد.

۴- عفونت زخم بستر

سالمندانی که دچار ناتوانی حرکتی هستند و روی بستر مانده اند در معرض خطر این عفونت هستند.
ممکن است در خانه سالمندان به تعداد کافی پرستار نباشد که به طور مرتب سالمندان را تغییر وضعیت دهد تا از بروز زخم بستر جلوگیری شود .
اگر از زخم بستر ایجاد شده به خوبی مراقبت نشود، دچار عفونت میشوند و این عفونت ممکن است وارد خون سالمند شود. گاهی در اثر عدم رسیدگی و درمان به موقع این عفونت میتواند منجر به مرگ بیمار شود.

۵- باکتری در خون

باکتریمی عفونت دیگری است ، زمانی ایجاد میشود که باکتری وارد خون می‌شود. باکتریمی اغلب بعد از بیماری های عفونی ای مانند پنومونی، زخم های بستر و بیماری آندوکاردیت عفونی ایجاد می‌شود.بیش از ۵۰ درصد بیماران بالای ۶۰ سال که از خانه سالمندان به بیمارستان منتقل می‌شوند، آندوکاردیت عفونی دارند که بیماری حادی است و خیلی زود باید نسبت به درمان این بیماران و بستری کردن آنها در بیمارستان اقدام کرد.

۶- اسهال حاد عفونی

اسهال حاد عفونی یکی از علل عمده مرگ و میر در سالمندان است.  درصد بالایی از مرگ و میر سالمندان به علت عفونت‌های روده ای یا اسهال حاد عفونی اتفاق می‌افتد.

در فرآیند این بیماری سالمند به سرعت آب بدن خود را از دست می‌دهد که بسیار خطرناک است. در اثر ورود میکروب به سیستم گوارشی فرد دچار اسهال می‌شود و زود سرایت می‌کند.

۷- مننژیت

شیوع مننژیت نسبت به پنومونی و عفونت ادراری کمتر است اما درصد مرگ و میر بالایی دارد.

نشانه‌های مننژیت :

• تب
• تهوع
• سردرد
• استفراغ

۸- عفونت مفصلی

عفونت‌های مفصل و استخوان به صورت آرتریت‌های عفونی است. معمولا مفاصل بزرگ مانند زانو و لگن درگیر هستند.

نشانه های عفونت مفصلی :

• تب
• ناتوانی در راه رفتن
• قرمزی و گرمی‌در مفصل

منبع : مهرپرور