پنومونی یا عفونت ریه در سالمندان

سالمندان به دلیل کهولت سن و ضعیف شدن سیستم دفاعی بدنشان بیشتر از جوانان در معرض خطر عفونت های ریوی هستند. باید آگاه باشید که به طور طبیعی انسان ها بعد از ۵۰ سالگی دچار ضعف سیستم ایمنی می شوند و هر چه سن افزایش می یابد عوارض این ضعف با شدت بیشتری بروز می کند. یکی از بیماری های دوران سالمندی که افراد سالمند را درگیر می کند ، بیماری عفونت ریه در افراد مسن است.

پنومونی چیست؟

به التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می‌کند و معمولا در اثر عفونت ایجاد می‌شود پنومونی یا عفونت ریه گفته می‌شود. بیماری ذات الریه یک عفونت تنفسی شایع می باشد که از منابع مختلف به راحتی دریافت می شود. شناخت نوع و علت ذات الریه می تواند کمک کند تا بتوانید که چگونه بیماری را درمان و یا از آن پیشگیری کنید. بینی انسان برای محافظت از میکروب ها، گرد و غبار و دیگر عوامل عفونی پوشیده از مخاط و مو شده است و زمانی که مخاط بینی قادر به جلوگیری از چنین اتفاقی نمی باشد این عوامل عفونی به اندام های داخلی وارد می شوند و تقسیم فراوان انجام می شود و منجر به بیماری خواهند شد.

عفونت ریه در سالمندان

یکی از عوارضی که ضعف سیستم ایمنی روی بدن دارد، افزایش احتمال ابتلا به عفونت در سالمندی است. البته عفونت های ریوی در هر سنی خطرناک هستند ولی در سالمندان به دلیل ضعف سیستم بدنی این خطر بیشتر است. مرگ بر اثر عفونت ریه، همچنان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر افراد میانسال است. بنابراین بهترین راه برای کاهش مرگ و میر سالمندان در اثر بیماری، شناخت مواردی است که علت عفونت ریه را در سالمندان نشان میدهد تا با جلوگیری از آنها بتوان احتمال وقوع مشکل را به حداقل رساند.

دلایل بروز پنومونی یا عفونت ریه

۱- وجود باکتری ها

وجود باکتری هایی خاص از قبیل استرپتوکوک پنومونیه قادر است پس از یک حمله سرماخوردگی باعث ایجاد پنومونی شود که استراحت در رختخواب، همراه با درمان مناسب از جمله درمان عفونت های باکتریایی مورد نیاز می باشد در موارد دیگر، باکتری های اکتسابی از جامعه و برخی از باکتری ها مانند میکروب ها نیز می تواند سبب ذات الریه شود اگرچه ذات الریه ناشی از مایکوپلاسما شدید نیست اما هنوز هم ممکن است عواقب ویرانگر داشته باشد.

۳- ویروس ها

ویروس های مسئول ایجاد آنفولانزا در صورت عدم درمان مناسب، و یا در شرایطی مانند (HIV) که ایمنی فرد به خطر بیافتد می توانند پنومونی شدید ایجاد کنند ویروس آنفولانزا علت ذات الریه شناخته شده است و سبب حملات حاد تنفسی می شود اما معمولا سینه پهلوهای ویروسی به شدت باکتریایی نیستند.

۴- قارچ

پنومونی قارچی معمولا در افرادی که غذای آلوده یا مواد زائد مانند مدفوع پرنده و یا گوشت آلوده به قارچ را مصرف می کنند گزارش شده است مشاهده شده است که افراد، با سیستم ایمنی آسیب پذیر و ضعیف در معرض خطر بسیار بالاتر ابتلا به بیماری های شدید، نسبت به افراد با ایمنی بدن سالم می باشد. در بیمارستان، بی دقتی، بهداشت ضعیف و یا خطا در ضد عفونی می تواند سبب پنومونی شود. این نوع از پنومونی که توسط گونه ای خاص از میکروب های بیماری زا رخ می دهد معمولا در برابر دارو مقاوم هستند و بنابراین درمان آن دشوار است.

عوامل مهم ابتلا به ذات الریه

سه عامل اصلی در ابتلا به عفونت ریه وجود دارد. این سه گانه عبارتند از:

• سن
• بیماری مزمن
• سیستم ایمنی بدن ضعیف

علائم ذات الریه (عفونت ریه یا پنومونی ریه)

علائم ذات الریه مشترک

علائمی که تقریبا به طور گسترده در تمام بیماران مبتلا به ذات الریه مشاهده می شود. علائم اولیه شامل تب اغلب با درجه بالای، اما درجه پایین نیز گزارش شده است سایر علائم اولیه شامل لرز، سرفه مداوم، اشکال در تنفس می باشد به نظر می رسد با بالا بودن سطح استرس، ورزش و دیگر اشکال عوامل استرس زا علائم شدیدتر است علاوه بر این، سردرد، از دست دادن اشتها، ضعف، بی حالی، درد بیش از حد قفسه سینه و افزایش تولید عرق توسط بیماران پنومونی گزارش شده است.

علائم پنومونی ناشی از باکتری

علائم پنومونی ناشی از باکتری معمولا سریع است و شامل:

• اسهال
• تهوع و استفراغ
• سرعت تنفس بالا
• ضربان قلب سریع
• تعریق بیش از حد
• تب (درجه حرارت بالا)
• تکان خوردن، دندان قروچه و لرز
• احساس خستگی یا ضعیف زیاد
• تنفس سریع و احساس تنگی نفس
• در موارد شدید (تغییر وضعیت ذهنی شخص)
• درد قفسه سینه که اغلب با سرفه یا تنفس بدتر می شود
• سرفه: شما به احتمال زیاد سرفه خلط دار دارید این خلط ها به رنگ زنگ زده یا سبز و یا آغشته به خون هستند.

علائم پنومونی در سالمندان ناشی از ویروس

نشانه های کلیدی آن عبارتند از بی حالی، تب با درجه بالا و تنگی نفس و در کنار آن سرفه خشک و درد عضلانی نیز گزارش شده است علائم ناشی از ویروس ها همان هایی هستند که ناشی از باکتری می باشد اما آنها به آرامی ظاهر می شوند و اغلب بد نیستند.

دلایل خطرساز عفونت ریه در سالمندان

در ادامه دلایل اصلی پنومونی مهم است بدانید، همانطور که در شروع مقاله بیان کردیم سالمندان بیشتر از جوانان در معرض خطر عفونت های ریوی هستند. مهم ترین دلیل آن هم ضعف سیستم ایمنی در افراد پس از میانسالی است. ولی کنترل نکات زیر می تواند باعث پیشگیری از عفونت ریه در این قشر شود. این نکات شامل موارد زیر است که در ادامه به صورت مفصل در مورد آنها صحبت خواهیم کرد:

1. دیابت
2. مصرف دخانیات
3. عدم تحرک کافی
4. استفاده از بعضی داروها
5. بیماری دمانس در سالمندان
6. عدم دریافت واکسن آنفولانزا

۱- عدم تحرک کافی

در سالمندان دراز کشیدن زیاد و عدم تحرک کافی سبب تجمع برخی ترشحات در ریه می شود که این موضوع در نهایت باعث بالا رفتن شانس عفونت در دستگاه تنفسی سالمندان خواهد شد.

۲- مصرف دخانیات

مصرف سیگار، نه تنها شانس ابتلای عفونت ریه در سالمندان را افزایش می دهد؛ بلکه عاملی است که میتواند سایر اقشار جامعه از قبیل جوان، نوجوان و میانسال را تحت تاثیر این بیماری قرار دهد.

۳- بیماری دمانس در سالمندان

عفونت ریه در بیماران آلزایمر یا دمانس باعث ایجاد سطح هوشیاری پایین تری در افراد می شود. امکان دارد دارو های خواب آور هم برای بیمار تجویز بشود، که نتیجه آن اختلال در بلع سالمندان می باشد که احتمال برگشت محتویات حلق و دهان آغشته به میکروب را به مجاری ریوی بالا می برد.

۴- استفاده از بعضی دارو ها در سالمندان

برخی از سالمندان از داروهایی استفاده می کنند که سبب خشکی دهان و بزاق در آنها می شود. امکان دارد برخی از داروها مانند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی با کاهش ترشح بزاق و توقف ویروس ها در مجاری تنفسی، زمینه را برای ابتلا به عفونت های ریوی در آن ها مهیا می کنند.

 

پیشگیری از پنومونی

۱- تزریق واکسن

وقتی کودکی به دنیا آمد تزریق واکسن کونژوگه پنوموکوک (PCV) یک واکسیناسیون رایج است. بزرگسالان می توانند واکسن پلی ساکارید (PPSV) و یا PCV، بسته به کارهای مختلف دریافت کنند. سایر واکسن ها را می توان برای جلوگیری از بیماری هایی که ممکن است به ذات الریه منجر شود مانند سرخک، آبله مرغان، آنفولانزا، و غیره استفاده کرد.

۲- شستن دست ها

شستن دست اغلب مفید است حفظ بهداشت فرد سبب سلامتی می شود. شستن دست ها اغلب می تواند گرفتن باکتری یا عفونت ویروس را کاهش دهد.

۳- دوری از مردم آلوده

اگر شما در معرض خطر ابتلا به افراد آلوده به سینه پهلو هستید و واکسن دریافت نکرده اید شما باید از آنها دور باشید.

۴- نکشیدن سیگار

سیگار نکشیدن! بهترین راه برای جلوگیری از ذات الریه دور ماندن از دود سیگار است. اگر سیگار می کشید، شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به پنومونی است. مصرف سیگار اثر بدی بر ریه و سینه پهلو دارد.

 

درمان پنومونی ( عفونت ریه ) در سالمندان

برخی از درمان های خانگی می تواند در مقابله با علائم ذات الریه کمک کند. استراحت و خواب کافی داشته باشید. مقدار زیادی مایعات بنوشید. سیگار نکشید.

درمان های گیاهی مفید برای عفونت ریه

۱- مصرف سیر خام

ترکیبات سیر، تمیزکننده ریه ها و دیگر ارگان های بدن محسوب می شوند. میزان بالای آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی موجود در این ماده ی غذایی سدی در برابر آسیب های رادیکال های آزاد محیطی می سازد.این رادیکال های آزاد باعث ایجاد آسیب به سلول های بدن و افزایش خطر سرطان می شود.به عقیده ی محققان مصرف منظم سیر می تواند باعث بهبود وضعیت بیمارانی باشد که از بیماری های تنفسی مانند برونشیت، آسم، ذات الریه، احتقان ریوی، سل و سرماخوردگی و غیره رنج می برند.

۲- مصرف پنیرک

پنیرک گیاهی است که در طب سنتی خواص بی‌شماری دارد و از برگ و گل آن استفاده‌های بهینه می‌شود. اما خاصیت آنتی‌بیوتیکی آن زبانزد است، فقط کافی است ۴۰‌گرم گیاه پنیرک را به‌همرا یک لیتر آب جوش به مدت ۱۰‌دقیقه بگذاریم تا دم بکشد. یک فنجان از این دمکرده را روزی سه‌بار بنوشید تا عفونت‌های ادراری، برونشیت و عفونت‌های سرخک و مخملک از‌بین بروند.

۳- عصاره نعنا برای بهبود تنفس

نعناع بخاطر داشتن ماده ای به نام منتول که عملکردش روی بدن به این صورته که عضله تنفسی و ماهیچه ای رو شل میکنه و باعث بهبود تنفس میشود. روغن نعناع حاوی بسیاری از ترکیبات اضافی دیگر، لیمونن و پولگون، که ضد احتقان های موثری هستند. و البته که بخور و دمنوش نعناع برای درمان عفونت ریه بسیار عالی عمل میکند.

۴- مصرف بادرنجبویه

بادرنجبویه گیاهی است که می‌توان به‌عنوان یک دمکرده برای پاک‌سازی بدن از میکروب استفاده کرد. این گیاه قادر است اکثر عفونت‌های بدنی را از‌بین ببرد، حتی گاهی اوقات شما خبر ندارید که در بدن‌تان چه می‌گذرد، اما اگر در هوایی آلوده یا در محیطی قرار گرفته بودید که ممکن است میکروب یا ویروس به شما انتقال پیدا کند؛ در این مواقع توصیه می‌شود ۴۰‌گرم بادرنجبویه را به مدت ۱۵‌دقیقه به‌همراه آب جوش بگذارید تا دم بکشد و سپس آن را بنوشید تا عفونت‌های احتمالی از‌بین بروند. برای تاثیرگذاری بهتر این دمنوش توصیه می‌شود روزی سه‌بار در روز به اندازه یک فنجان نوشیده شود.

۵- مصرف اکالیپتوس

برای عفونت‌های مجاری تنفسی اولین پیشنهاد یا گیاهی که اکثر افراد از آن یاد می‌کنند، برگ اکالیپتوس است که بیشتر به‌صورت بخور از آن استفاده می‌شود. درصورتی که علاوه بر بخور این برگ‌، توصیه می‌شود هر وقت به مشکل عفونت‌های مجاری تنفسی دچار شدید ۵۰گرم برگ این گیاه را با یک لیتر آب دم کنید و بعد از ۱۰‌دقیقه دم کشیدن روزی سه تا چهار بار به مقدار یک فنجان از این گیاه را بنوشید. خیلی از افراد فکر می‌کنند بخور این گیاه در اولویت است در‌صورتی که اگر سینوزیت یا ریه‌های‌تان چرکی شده‌اند، بهتر است در کنار بخور دم کرده برگ اکالیپتوس را هم فراموش نکنید.

۶- چای سبز

گلو‌درد یکی از بدترین مراحل سرماخوردگی است که اکثر افراد دست به هرکاری می‌زنند تا از شر آن خلاص شوند. بعضی‌ها سراغ قرص‌های چرک‌ خشک‌کن می‌روند و برخی دیگر سعی می‌کنند با آب‌نمک و آب‌ جوش یا حتی آب‌نبات‌های گلودرد این مشکل را درمان کنند. اما در طب سنتی توصیه می‌شود افرادی که گلو دردهای چرکی دارند چای سبز بنوشند.

۷- پونه

ریه یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که بزرگ‌ترین وظیفه آن مبارزه با هوای آلوده است، اما ریه‌ها از عفونت‌ها در امان نیستند به‌همین دلیل برخی عفونت‌های سطحی را می‌توان با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد. اگر قصد ندارید از آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی استفاده کنید، طب سنتی راه دیگری به شما پیشنهاد می‌کند. برای ضدعفونی کردن ریه از عفونت می‌توانید از دم کرده پونه استفاده کنید. یک قاشق چای‌خوری پونه را به‌همراه یک لیوان آب جوش بگذارید بین‌۱۰ تا ۱۵‌دقیقه دم بکشد و سپس صاف کرده آن را همراه با عسل روزی سه بار میل کنید.

نکات مهم در درمان ذات الریه

برای درمان سریع تر بیماری پنومونی باید به نکات زیر توجه لازم را داشته باشید:

• اگر سرفه باعث شب بیداری شما می شود جهت گرفتن داروی ضد سرفه با دکتر خود صحبت کنید.
• سالمندی با سیستم ایمنی ضعیف و یا بیماری جدی دیگر ، ممکن است نیاز به بیمارستان پیدا کند.
• اگر شما احساس بهتری پس از ۲ تا ۳ روز مصرف آنتی بیوتیک نداشتید با دکتر خود تماس بگیرید.
• پنومونی ناشی از ویروس معمولا با آنتی بیوتیک درمان نمی شود. گاهی اوقات، آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عوارض استفاده می شوند. این پنومونی با درمان در منزل، مانند استراحت و مراقبت از سرفه معمولاً خوب می شود.
• داروها شامل ترکیبی از داروهای مختلف که بسته به نوع پنومونی داده می شود در برخی موارد مانند ( ذات الریه شدید و مقاوم به درمان ) بستری شدن در بیمارستان ممکن است لازم باشد.